Unikan.ac.id

• by admin
• 0
• Posted on October 17, 2025

Ngrembakakake Tataran Basa Jawa: Contoh Soal Semester 2 Kelas 1 SD (Lengkap lan Gamblang)

Ing jaman globalisasi lan teknologi maju kaya saiki, pelestarian budaya lokal, kalebu basa daerah, dadi prekara wigati. Basa Jawa minangka salah sawijining warisan luhur sing kudu dijaga lan dilestarekake. Kanggo bocah-bocah ing tingkat dasar, pengenalan lan pembelajaran basa Jawa diwiwiti kanthi cara sing nyenengake lan gampang. Artikel iki bakal mbahas babagan conto soal Bahasa Jawa kanggo siswa kelas 1 SD semester 2, kanthi tujuan mbantu para guru lan wong tuwa ing ngrembakakake kemampuan basa Jawa putra-putrine.

Prakata: Pentinge Pasinaon Basa Jawa ing Kelas 1 SD

Kelas 1 SD minangka fondasi awal kanggo pengenalan macem-macem mata pelajaran, kalebu basa Jawa. Ing semester kapindho, siswa wis lumayan kenal karo aksara lan tembung-tembung dhasar. Mulai saka pasinaon ing semester iki, siswa bakal diajak luwih jero babagan tata basa, ukara prasaja, lan carane nggunakake basa Jawa ing obrolan sadina-dina. Pasinaon basa Jawa ing tingkat iki ora mung babagan ngapalake tembung, nanging luwih marang keprigelan komunikasi lan pemahaman budaya.

Sawetara kompetensi dasar sing umum diajabake bisa dicapai siswa kelas 1 SD semester 2 ing pasinaon basa Jawa, antarane:

• Maca lan Ngenali Aksara Jawa Prasaja: Siswa bisa maca lan nulis aksara Jawa prasaja kayata aksara swara, aksara sigeg, lan sandhangan panyigeg wanda.
• Ngenali lan Nggunakake Tembung Basa Jawa: Siswa bisa ngenali lan nggunakake tembung-tembung saben dina ing konteks sing bener, kayata jeneng anggota kulawarga, barang-barang ing omah, kewan, lan tetuwuhan.
• Ngronce Ukara Prasaja: Siswa bisa ngronce sawetara tembung dadi ukara prasaja kanggo nyatakake gagasan utawa pitakonan.
• Mangerteni Crita Cekak Sederhana: Siswa bisa mangerteni inti cerita cekak utawa dongeng sing dibacakan guru.
• Ngageti Lan Nyaut Pitakonan Sederhana: Siswa bisa nanggapi pitakonan guru utawa kanca nggunakake basa Jawa kang trep.

Struktur Soal lan Jinis-jinise

Soal-soal ing semester 2 kelas 1 SD biasane luwih fokus ing pemahaman praktis lan aplikasi. Jinis soal sing umum digunakake yaiku:

1. Soal Pilihan Ganda (Pilihan Ganda): Siswa milih siji jawaban sing paling bener saka sawetara pilihan sing wis disediakake. Jinis iki efektif kanggo nguji pemahaman tembung lan konsep dhasar.
2. Soal Isian Singkat (Isian Cekak): Siswa ngisi titik-titik utawa kolom kosong kanthi tembung sing pas. Jinis iki nguji kemampuan ngelingi tembung lan ngronce ukara prasaja.
3. Soal Mencocokkan (Pasangake): Siswa narik garis utawa nulis nomer kanggo nyocokake gambar karo tembung utawa ukara. Jinis iki mbantu ngubungake visual karo basa.
4. Soal Uraian Singkat (Uraian Cekak): Siswa nulis siji utawa rong ukara prasaja minangka tanggapan marang pitakonan utawa gambar. Jinis iki nguji kemampuan ekspresi basa kang luwih bebas.

Conto Soal Basa Jawa Kelas 1 SD Semester 2

Supaya luwih gamblang, ayo kita deleng conto soal-soal sing bisa digunakake:

NAMA SISWA: ………………………………………………….
KELAS: 1 SD
SEMESTER: 2
MATA PELAJARAN: BASA JAWA

I. Pilihen A, B, utawa C sing paling bener!

1. Sore wis tekan, wayahe … (Arep adus)
   A. tangi
   B. sare
   C. mangan

2. Yen ketemu bapak ibu guru ing sekolah, awake dhewe kudu …
   A. mlengos
   B. ngucapake salam
   C. mlayu

3. Tembung "ibu" ing basa Jawa diarani …
   A. bapak
   B. ibu
   C. mbok

4. Warna abang ing basa Jawa diarani …
   A. kuning
   B. abang
   C. biru

5. Hewan sing suarane "meong" diarani …
   A. asu
   B. kucing
   C. sapi

6. Iki gambar …
   (Gambar layangan)
   A. kelereng
   B. layangan
   C. bal

7. Saben esuk, awake dhewe mangan roti lan ngombe …
   A. banyu putih
   B. wedhang jahe
   C. kopi

8. Yen krasa ngelak, awake dhewe kudu …
   A. mangan
   B. ngombe
   C. turu

9. Tembung "adhik" ing basa Jawa diarani …
   A. kakang
   B. adhine
   C. mbakyune

10. Tembung "sepatu" ing basa Jawa diarani …
    A. sandhal
    B. sepatu
    C. kaos sikil

II. Isinen titik-titik ing ngisor iki kanthi tembung sing trep!

11. Yen wis sore, wayahe mangan … (Wengi)
12. Basa krama aluse "aku" yaiku … (Kula)
13. Ing sekolah ana bapak … (Guru)
14. Yen krasa luwe, awake dhewe kudu … (Mangan)
15. Tembung "gelas" ing basa Jawa diarani … (Gelas)
16. Gambar iki nuduhake … (Kucing)
    (Gambar kucing)
17. Basa krama aluse "kowe" yaiku … (Sampeyan)
18. Yaiku gambar … (Buku)
    (Gambar buku)
19. Basa ngoko aluse "tuku" yaiku … (Tuku)
20. Tembung "rumah" ing basa Jawa diarani … (Omah)

III. Pasangake gambar ing sisih kiwa kanthi tembung sing bener ing sisih tengen!

21. (Gambar pitik) A. Panggonan sinau
22. (Gambar sekolah) B. Kewan sing bisa mabur
23. (Gambar kupu) C. Kewan ingon-ingon
24. (Gambar omah) D. Papan kanggo manggon
25. (Gambar buku) E. Kanggo nulis utawa maca

IV. Wangsulana pitakon-pitakon ing ngisor iki kanthi cekak!

26. Apa jenenge ibumu? (Siswa mangsuli, contone: Jeneng ibuku Bu Ani)
    ……………………………………………………………….

27. Apa sing biasane koktindakake nalika esuk? (Siswa mangsuli, contone: Aku sarapan)
    ……………………………………………………………….

28. Nggambarake kewan sing suarane "guk guk"!
    ……………………………………………………………….

29. Apa gunane buku?
    ……………………………………………………………….

30. Yen kowe ketemu kanca, apa sing kokucapake?
    ……………………………………………………………….

Kunci Jawaban (Kanggo Guru/Wong Tuwa):

I. Pilihan Ganda:

1. C. mangan
2. B. ngucapake salam
3. B. ibu
4. B. abang
5. B. kucing
6. B. layangan
7. A. banyu putih
8. B. ngombe
9. B. adhine
10. B. sepatu

II. Isian Singkat:

11. wengi
12. kula
13. guru
14. mangan
15. gelas
16. kucing
17. sampeyan
18. buku
19. tuku
20. omah

III. Mencocokkan:

21. C
22. A
23. B
24. D
25. E

IV. Uraian Singkat:
(Jawaban siswa gumantung pemahaman lan pengalamane, contone):

26. Jeneng ibuku Bu Ani.
27. Aku sarapan.
28. Asu.
29. Gunane kanggo maca lan nulis.
30. Aku ngucapake "Halo" utawa "Piye kabare?".

Tips Tambahan Kanggo Guru lan Wong Tuwa:

• Manfaate Gambar: Siswa kelas 1 isih seneng banget karo visual. Gunakake gambar sing akeh kanggo njlentrehake tembung utawa konsep.
• Ajak Ngobrol: Sawise ngerjakake soal, ajak siswa ngobrol nganggo basa Jawa. Contone, pitakon babagan gambar ing soal utawa babagan kegiatane dhewe.
• Nyanyikake Lagu: Lagu-lagu bocah-bocah nganggo basa Jawa bisa banget mbiyantu ing pangeling tembung lan ukara.
• Cerita Cekak: Macakake cerita cekak utawa dongeng nganggo basa Jawa lan njlentrehake tegese tembung sing angel.
• Pendekatan Bermain: Pasinaon basa Jawa kudu kaya dolanan. Aja nggawe siswa nganti mumet utawa wedi salah.
• Konsisten: Laku basa Jawa saben dina, sanajan mung sawetara tembung utawa ukara.

Panutup

Sinau basa Jawa ing kelas 1 SD semester 2 minangka langkah penting kanggo mbentuk rasa tresna marang basa lan budaya Jawa. Soal-soal ing dhuwur mung minangka conto, lan guru bisa ngembangake luwih jero maneh manut karo kurikulum lan kemampuan siswa ing kelas. Kanthi pendekatan sing pas, sabar, lan konsisten, putra-putri kita bisa dadi generasi sing ngerti, tresna, lan bisa nggunakake basa Jawa kanthi becik. Mugi-mugi artikel iki migunani lan bisa dadi inspirasi kanggo ngronce pasinaon basa Jawa ing ngomah lan ing sekolah. Sugeng sinau!